چکیده
یکی از راه هایی که قرآن کریم در پیام رسانی خود از آن استفاده کرد، تکرار یک کلمه یا جمله یا یک آیه کامل است. بدون تردید این کار تحصیل حاصل و خالی از فایده نیست بلکه آثار و فوائدی دارد و از محسنات سخن به شمار می رود و در شرایط مناسب روحی، در تعمیق تدبر بسیار موثر است، چرا که هیچ گفتار و کرداری نیست مگر اینکه اثر مستقیم بر روی روح دارد و هر چه آن اقوال و اعمال تکرار شوند، آن اثرات تکرار و تشدید می شوند.
از این رو، ائمه علیهم السلام برخی از آیات قرآن کریم، که بار معرفتی بیشتری دارند و صفتی از صفات الهی را بیان می کنند را تکرار می کردند و گاه برخی آیات را طوری باتوجه به و تأمل تکرار می کردند که گویی هم اکنون آن را از زبان نازل کننده آن می شنوند. از این رو آن حضرت در چنین حالاتی متأثر میشد. تکرار در قرآن وجوه و انواع مختلفی دارد که یا مربوط است به سه آیه مکرر موجود در سوره های الرحمن و القمر و مرسلات و یا مربوط می شود به تکرار یک معنا با الفاظ متفاوت.
در این تحقیق که به روش کتابخانه ای صورت گرفته در ارتباط با آیات مکرر پژوهشی جدید انجام شده که نتیجه آن مطالب ذیل می باشد:
تکرار موجود در قرآن تنها تکرار شکل است نه محتوا زیرا در هر مورد تکرار، در راستای هدف همان سوره می باشد.
تکرار شکل، خود بیانگر نوع دیگری از وجوه اعجاز قرآن است. زیرا تکرار تمام الفاظ آیه: الف) در یک سوره و به تعداد کم، تعیین کننده ابتدا و انتهای یک مطلب خاص و یادآور تعلق کلیه آیات میان آنها به آیه مکرر است. ب) در یک سوره به تعداد زیاد بیانگر اهمیت و تأکید موضع می باشد. ج) در دو یا چند سوره راهنمایی برای نشان دادن محل ذکر توضیحات تکمیلی و تفسیری پیرامون آیه مکرر و حتی دیگر آیات آن سوره می باشد.
*نسخه کامل تحقیق، در معاونت پژوهش مدرسه علمیه فاطمیه سلام الله علیها کاشان موجود است*